Teresa Haremza – muzyczne wspomnienie

Teresa Haremza to niekwestionowana gwiazda polskiej piosenki. Urodziła się w Koźlu i w tym mieście zaczęła swoją karierę piosenkarską. Śpiewała od dziecka zachwycając swym talentem rodziców i znajomych. W klasie licealnej poddała się szerszej weryfikacji. Grono nauczycielskie doceniło jej talent. Była wielokrotnie wyróżniana w szkolnych konkursach piosenki, które niejednokrotnie wygrywała, by później sięgnąć po bardziej prestiżowe laury. Tak naprawdę jej zawodowe śpiewanie rozpoczęło się z chwilą otrzymania ważnej Nagrody Dziennikarzy na zielonogórskim Festiwalu Piosenki Radzieckiej. Ten moment oddalił ją nieco od rodzinnego miasta. Rozpoczęła studia w uniwersyteckim Wrocławiu. Tam zetknęła się z profesjonalną sceną, występując w  klubach studenckich. Doceniona w swym środowisku uzyskała nominację do udziału w renomowanym Przeglądzie Piosenki Studenckiej w Krakowie, gdzie zetknęła się z tamtejszą „Bohemą”. Dostąpiła zaszczytu występowania obok takich krakowskich znakomitości jak Marek Grechuta, Anna Treter czy Jan Wołek. Zafascynowana poezją zaliczona została przez znawców jako jedna z czołowych reprezentantek nurtu tzw. poezji śpiewanej. Brała udział w wielu przedstawieniach w krakowskim Teatrze STU. Zaproszona została także przez Teatr Muzyczny w Gdyni do udziału w spektaklu Kolęda nocka, gdzie występowała obok m.in. Krystyny Prońko.

Jej kariera zbiegła się z niezwykle trudnym okresem przemian społeczno-politycznych w naszym kraju. Jasno opowiedziała się po stronie wolności. Nie mając nadziei na zmiany sytuacji życiowej w kraju, zdecydowała się na najważniejszą decyzję w życiu. Opuściła kraj wybierając jako nową ojczyznę daleką Australię. To wszystko spowodowało, że zniknęła z orbity zainteresowań polskiej publiczności. Rodzinne Koźle także zapomniało. Na antypodach nadal aktywnie rozwijała swoją karierę. Niestety okrutny los nie pozwolił na więcej. Ciężka nowotworowa choroba zatrzymała jej karierę. Zeszła ze sceny 11 marca 1996 r.

W roku 2016 minęła dwudziesta rocznica jej śmierci. W tym samym czasie rozgorzała w mieście dyskusja o przyszłości resztek pozostałych po amfiteatrze w Kozielskim Parku nad Odrą. Jego stan był katastrofalny. Padła propozycja zburzenia tego obiektu. Nowopowstały portal internetowy retromuzyka.pl podjął starania o zmianę stanowiska Rady Miasta. Radni dali szansę na przywrócenie temu obiektowi dawnej świetności. Udało się ocalić element sceny i skorupę muszli. Następnym retromuzycznym pomysłem było nadanie imienia temu miejscu, co także zakończyło się sukcesem. Uchwałą Rady Miasta i decyzją Prezydenta Miasta przyjęto oficjalną nazwę „Scena Letnia im. Teresy Haremzy”. Portal retromuzyka.pl wyszedł z kolejną inicjatywą, aby miasto ufundowało tablicę pamiątkową poświęconą artystce, co także spotkało się z aprobatą władz miasta.

Stowarzyszenie Centrum Edukacji Muzycznej „K-Kwarta” podjęło się organizacji koncertu zapewniając tym samym jego wysoki poziom. Stowarzyszenie  zaprosiło wykonawców do realizacji przedsięwzięcia i rozpoczęto intensywne prace. Został przygotowany odpowiedni scenariusz koncertu opracowany przez Zbigniewa Kowalskiego w oparciu o informacje uzyskane od pasjonata twórczości Teresy Haremzy, pana Bogdana Ratajczaka. Portal dostarczył bogaty zestaw nagrań utworów z repertuaru Teresy Haremzy wraz z tekstami. Redaktorzy udostępnili również fragmenty nagrań z koncertu pożegnalnego, który emitowany był swego czasu na antenie Radia Wolna Europa. To wszystko stało się podstawą do pracy nad przygotowaniem koncertu.

Kilkumiesięczna praca Justyny Sikory, Artura Tekieli oraz lokalnych wokalistów i młodzieży ze Studia Piosenki MOK zaowocowała wspaniałym koncertem, który odbył się w dniu 31 marca 2019 roku w sali kozielskiego kina Twierdza. Sala kinowa była wypełniona po brzegi.

Do programu wybrano dziesięć utworów z bogatego repertuaru artystki. przearanżowanych  przez Artura Tekieli. Piosenki Teresy Haremzy mimo upływu lat nadal brzmią interesująco. Artur Tekieli nadał im nowy charakter, przez co  nie straciły one na uroku, a wręcz zyskały. Fantastycznym pomysłem był udział w koncercie kwartetu smyczkowego, uczniów Państwowej Szkoły Muzycznej II stopnia w Opolu. W kulminacyjnym momencie koncertu, na scenie pojawiło się ponad trzydzieści osób. To był chyba najpiękniejszy jego fragment. Wszyscy wykonawcy wykazali się nadzwyczajnym kunsztem wokalnym. Dominującymi kolorami na scenie były róż i czerń.  Uczta tak dla ucha, jak i dla oka. Podczas koncertu widzowie doświadczali niezwykłych wzruszeń i emocji. Całość zaczęła się “Modlitwą” Bułata Okudżawy w zupełnie nowej aranżacji. Kolejne piosenki poprowadziły słuchaczy przez następujące po sobie doświadczenia muzyczne Teresy Haremzy. Rozmowa z artystką nagrana w latach 80. w Radiu Wolna Europa wysłuchana została w absolutnej ciszy. “Kołysanka matki brzemiennej” traktująca o trudnej sytuacji Polaków na emigracji wzruszyła chyba każdego uczestnika tego niezwykłego wydarzenia. A już “Psalm o gwieździe” wykonany przez wszystkich wokalistów spowodował owacje na stojąco. 

Jesteśmy przekonani, że ten koncert był dużym wydarzeniem, godnym uhonorowania pamięci Teresy Haremzy.

Organizatorami koncertu byli: Stowarzyszenie Centrum Edukacji Muzycznej „K-Kwarta” i Miejski Ośrodek Kultury w Kędzierzynie-Koźlu.

Projekt został sfinansowany ze środków Gminy Kędzierzyn-Koźle przy pomocy  Starostwa Powiatowego.

Serdecznie dziękujemy p. Leszkowi Iwaniszewskiemu, bratu artystki, za wsparcie merytoryczne, emocjonalne i finansowe.

Dziękujemy artystom, gościom, mediom.

Dziękujemy zespołowi portalu retromuzyka.pl za pomoc w realizacji całego przedsięwzięcia.

Stowarzyszenie Centrum Edukacji Muzycznej „K-Kwarta”

W koncercie wystąpili:

Galeria zdjęć

Fot. Henryk Sterkowicz

« ‹ z 3 › »

Biografia

Teresa Iwaniszewska-Haremza – piosenkarka urodzona 5 października 1952 roku w Koźlu, zmarła 11 marca 1996 r. w Sydney w Australii. Wielokrotna uczestniczka festiwali piosenki w Opolu, Zielonej Górze, Krakowie. Bardzo ceniona w latach 70. i 80. Kariera Teresy Iwaniszewskiej zaczęła się tutaj, w Koźlu. Zainteresowania muzyczne wykazywała od lat dziecięcych. Pierwszą gitarę otrzymała od rodziców około 1966 roku. Doświadczenie zdobywała poprzez udział w konkursach szkolnych i regionalnych. Więcej odwagi na publiczną prezentację swego talentu nabrała będąc uczennicą kozielskiego Liceum Ogólnokształcącego im H. Sienkiewicza w Kędzierzynie-Koźlu. W szkolnej kronice zanotowano: „22.02 1970 W MDK „Chemik” w Kędzierzynie odbyły się powiatowe eliminacje konkursu piosenki radzieckiej. Reprezentantka naszej szkoły, uczennica klasy III a T. Iwaniszewska, zdobyła pierwsze miejsce.” Śpiewała ona piosenki: „Serce na śniegu” i „Modlitwę”. Jest to już drugi sukces Teresy Iwaniszewskiej, ponieważ we wcześniej przeprowadzonych eliminacjach powiatowych konkursu polskiej piosenki zajęła ona drugie miejsce. Dzięki tym sukcesom będzie ona reprezentować szkołę w eliminacjach wojewódzkich”.

Uwielbiała poezję. Dlatego tak duże znaczenie ma w jej twórczości tekst. Uwielbiała poezję Stachury. Uwielbiała twórczość Bułata Okudżawy. To właśnie pieśń Bułata stała się tym utworem który pozwolił rozpocząć jej profesjonalną karierę piosenkarską. Stało się to w 1970 r., na Festiwalu Piosenki Rosyjskiej w Zielonej Górze. Teresa Iwaniszewska wykonała piosenkę Bułata Okudżawy pt. Modlitwa, za co otrzymała cenioną Nagrodę Dziennikarzy.

W 1971 roku rozpoczęła studia na Wydziale Psychologii Uniwersytetu Wrocławskiego. Nie ukończyła ich dyplomem, nie udało się jej pogodzić drogi artystycznej ze studiami. Teresa Iwaniszewska związała się z grupą wykonawców nurtu tzw. poezji śpiewanej. W 1973 roku na Festiwalu w Krakowie otrzymała nagrodę za interpretację (ex aequo z Renatą Kretówną). Piosenkarka wykonała Matko Naturo (Psalm braterski) do wiersza Tadeusza Nowaka. W 1974 roku wzięła udział w studenckim festiwalu FAMA’74 reprezentując środowisko studenckie Wrocławia. W kwietniu 1975 – Teresa Iwaniszewska – reprezentująca Wrocław na XII Ogólnopolskim Festiwal Piosenki i Piosenkarzy Studenckich w Krakowie, zdobyła dwie nagrody rektorskie. Wystąpili tam m.in. Wojtek Bellon z Wolnej Grupy Bukowina, a także znana z kabaretu „Pod Budą” – Anna Treter.

W 1976 roku uczestniczyła w Przeglądzie Piosenki Literackiej “Liryka’76” we Wrocławiu. Po przeglądzie nawiązała współpracę z Markiem Grechutą. Dzięki temu związała się ze środowiskiem krakowskim i Teatrem STU. Wzięła udział w przedstawieniu pt. Exodus – z tekstami Leszka Aleksandra Moczulskiego do muzyki Marka Grechuty. Teresa już jako Haremza w duecie z Grechutą wykonywała song „Gdzie mieszkasz nocy” i samodzielnie „Na szarość naszych nocy”. W 1977 roku Teresa Haremza zajęła 4 miejsce na festiwalu opolskim za wykonanie piosenki Gdzie mieszkasz nocy (muz. M. Grechuta, sł. L. A. Moczulski). Przyjęła także zaproszenie Marka Grechuty do pracy przy realizacji spektaklu „Szalona lokomotywa”.

W lutym 1978 roku, towarzyszyła Markowi Grechucie podczas jubileuszu 10-lecia jego pracy artystycznej, który odbył się w warszawskim klubie studenckim Riviera-Remont. W tym samym roku na XVI KFPP w Opolu Maciej Śniegocki otrzymał nagrodę specjalną za aranżację piosenki Zejdźmy ze sceny (muz. Janusz Sent, sł. Jadwiga Has) w wykonaniu Teresy Haremzy.
We wrześniu 1981 roku artystka wraz z mężem i przyjaciółmi znalazła się w Holandii, a następnie w Niemczech, gdzie dotarła do niej informacja o wprowadzeniu w kraju stanu wojennego. Wystąpiła w audycji Radia Wolna Europa.
W 1982 roku wyemigrowała do Australii i zamieszkała w Sydney. W 1985 roku piosenkarka nagrała angielskojęzyczny longplay pt. Teresa Haremza. Na obczyźnie brała czynny udział w życiu artystycznym – m.in. na swoim koncie ma epizod w filmie Silver City w reż. Sophii Turkiewicz i współpracę z teatrem.

Teresa Haremza zachorowała w 1990 roku. Przez sześć lat walczyła z nieuleczalną chorobą. Zmarła w Sydney i tam też została pochowana. 24 listopada 2017 roku w Kędzierzynie Koźlu z inicjatywy portalu internetowego Retromuzyka.pl odbyła się uroczystość nadania imienia Teresy Haremzy, muszli koncertowej, mieszczącej się przy ul. Dunajewskiego. Tablicę pamiątkową odsłonił brat artystki Leszek Iwaniszewski.